θωμαΐστές

Μέλη των αρχαίων χριστιανικών Εκκλησιών των νοτίων Ινδιών, για τις οποίες απόκρυφη χριστιανική παράδοση αναφέρει ότι ιδρύθηκαν στο Μαλαμπάρ και στη Μιχαπούρη από τον Απόστολο Θωμά, που κήρυξε εκεί τον χριστιανισμό. Σύμφωνα με μαρτυρίες του Κοσμά του Ινδικοπλεύστη, χριστιανοί υπήρχαν στην Περσία, στην Κεϋλάνη (Σρι Λάνκα), στο Μαλαμπάρ και στην Καλιάνα ήδη πριν από το 550. Το 1490, αποστολή θ. στον νεστοριανό πατριάρχη Συμεών, κατόρθωσε να εξασφαλίσει από αυτόν την αποστολή επισκόπων στη χώρα τους. Η εξάρτηση από τη νεστοριανή Εκκλησία διατηρήθηκε σε όλα τα χρόνια μέχρι την άφιξη των Πορτογάλων στις Ινδίες (1502), τους οποίους υποδέχθηκαν με ευχαρίστηση ως ομόθρησκους. Αργότερα, έπειτα από πολλές διαμάχες με αυτούς, οι θ. δέχθηκαν να ενωθούν τυπικά με τη Ρωμαιοκαθολική Εκκλησία (σύνοδος του Ντιάμπερ, 1599), διατήρησαν όμως ως εκκλησιαστική γλώσσα τη συριακή, ενώ τα λειτουργικά βιβλία τους διορθώθηκαν σε μεγάλη έκταση από τα λάθη. Το 1653 αποσχίσθηκαν οριστικά από τη Ρωμαιοκαθολική Εκκλησία και πείστηκαν από τον επίσκοπο Γρηγόριο να οργανωθούν υπό την αρχηγία του ιακωβίτη πατριάρχη Αντιοχείας, ενώ ελάχιστοι (περίπου 400) έμειναν πιστοί στην ένωση. Οι χριστιανοί των Ινδιών απαλλάχθηκαν από κάθε περαιτέρω πορτογαλική πίεση, μετά την κατάληψη του μεγαλύτερου μέρους της χώρας από τους Ολλανδούς και αργότερα από τους Άγγλους. Οι θ. διατηρούν αρχαία χριστιανικά έθιμα (όπως τις αγάπες) και συνδέονται φιλικά με τις άλλες χριστιανικές Εκκλησίες. Οι Εκκλησίες των Ινδιών αποτελούν προφανώς δημιούργημα της νεστοριανής ιεραποστολής όπως και αυτές στο Τουρκεστάν και στην Κίνα. Οι θ. είναι γνωστοί και ως χριστιανοί του αγίου Θωμά.